Een kameleon met een papiertje?

Het is weer de tijd van het jaar: de examens zijn begonnen. Mijn dochter van bijna 19 doet deze dagen haar examen VWO. Toch best stressvol, zo’n testmoment. Ze is helemaal klaar met de middelbare school en wil graag door met haar leuke leventje. Zij gedraagt zich als zo’n typische ‘economische studente’: waarom leren voor een 8 als een 6 ook voldoende is? Niemand die er later ooit nog naar vraagt. En doorrrr.

Afgelopen jaar hebben mijn vrouw en ik haar zoektocht gezien en begeleid naar wat zij komende jaar zal gaan studeren. “Wat wil je later worden?”, hebben we veelvuldig voorbij horen komen. Daarbij moet ik steeds denken aan dat gedichtje van Toon Hermans:

wat wil je later worden?

vroeg de juf

het was in de derde klas.

ik keek haar aan, ik wist het niet

ik dacht dat ik al iets was

Mijn vrouw en ik benadrukken dan dat het belangrijk is om zo snel en zo goed mogelijk die opleiding af te ronden. En dat het niet uitmaakt welke vervolgopleiding ze kiest. Je mag best een keer een ‘verkeerde’ keuze maken, dat is niet erg. Leren door te doen is altijd al mijn favoriete leermethode geweest. Ervaring opdoen, daar word je beter van heb ik gezien de afgelopen 30 jaar. Het leven is vergelijkbaar met een avontuurlijke trektocht: je weet op voorhand niet precies wat je onderweg tegenkomt en wat de exacte eindbestemming is. Dat hoeft ook niet. Relax, geniet van de reis en het uitzicht!

Ik zeg niet dat je geen diploma’s moet halen, integendeel. Dat helpt. Maar wat mij betreft is dat diploma in het huidige systeem niets anders dan de bevestiging op papier dat je in staat bent te leren en reproduceren. Het zegt niet zo veel over wie jij bent en welke unieke set kwaliteiten en talenten je meebrengt. Het zou fijn zijn als ‘we’ daar in het werkende leven wat meer oog voor zouden hebben. Zelfs in de huidige krappe arbeidsmarkt blijven organisaties (lees: managers en HRM-ers) maffe en vage vacatureteksten plaatsen met functie-eisen die echt niet meer van deze tijd zijn.

Kameleons bezitten enkele karakteristieke eigenschappen die uniek zijn in de dierenwereld met hun vermogen sterk van kleur te veranderen

Mijn zoon van 22 studeert dit jaar af aan de universiteit. Hij kan echt heel goed leren en reproduceren. Soms verdenk ik hem ervan dat hij een fotografisch geheugen heeft. Dus dat komt wel goed met dat papiertje, daar twijfel ik niet aan. Nu gun ik hem dat hij een heel goede advocaat of rechter wordt, daar zit de maatschappij wel op te wachten volgens mij. Hopelijk kan hij met zijn unieke, mooie persoonlijkheid terecht bij een goede organisatie, waar hij als jong volwassene verder kan groeien en bloeien. Hopelijk ziet men daar dat hij niet alleen ‘blauw’ is. Gek blijf ik dat vinden, al jarenlang zie ik organisaties waar op enig moment - soms al tijdens het sollicitatieproces - een testje gedaan wordt om daarmee de gewenste kleursamenstelling in het team te bepalen. Dan krijg je zo’n rapportje en ben je vanaf dat moment ineens rood, geel, blauw of zoiets. Blauw, ik moet ineens denken aan de Smurfen… Nee nee, hier gaat het pas écht mis. Je bént toch geen kleur? Volgens mij scoor je op dat moment en in die specifieke situatie of omgeving iets sterker in een bepaalde richting, terwijl je feitelijk het hele kleurenpallet bezit. Zelf houd ik dan ook meer van de methode van MapsTell . Daar wordt namelijk wél ingezoomd op kwaliteiten en talenten. En ja, ik weet het, daar zit stiekem ook de kleurenpallet onder. Maar gelukkig hebben we het daar dan verder niet over. 

Kijk naar mijn dochter van 21: zij heeft van nature een set geweldige talenten. En ja, haar dyslectie heeft het haar wel enigszins moeilijk gemaakt in het huidige schoolsysteem. Wat als het niet jouw kwaliteit is om te reproduceren? Maar geen seconde heb ik ooit aan haar getwijfeld, zij komt zeker en vast goed terecht in het leven. Zij is namelijk een doorzetter en enorm creatief. Ze heeft een mooi zacht karakter, is mensgericht en inlevend. Hopelijk ziet die toekomstige manager/HRM-er dit ook als zij straks ergens gaat solliciteren. Of misschien moet zij zelf maar die manager worden. Daar zal ieder teamlid blij van worden, ik weet het zeker.